ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΟΤΑΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΤΡΕΠΤΙΚΟ

Κάθε μέρα μετά την Ημέρα του χορού

      

  Στις 29 Απριλίου γιορτάστηκε η Ημέρα του χορού, στην επέτειο γέννησης του Ζωρζ Νοβέρ, Γάλλου χορογράφου, ο οποίος έζησε στον 18ο αιώνα και θεωρείται αυτός ο οποίος ξεκίνησε την μακριά πορεία του χορού, που συνεχίζεται ακόμα, να ξεπεράσει το στάδιο του θαυμαστού της δεξιοτεχνίας και να ολοκληρωθεί σαν τέχνη διεκδικώντας μια ουσιαστική επικοινωνία με το κοινό.
  Όπως κάθε χρονιά, διαβάσαμε το μήνυμα κάποιου φημισμένου χορογράφου. 
Κάθε μήνυμα για την ημέρα χορού, επαναλαμβάνει το πως ο χορός εκφράζει κάτι πέρα από τα λόγια, πιο ειλικρινές και ο σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Χορού φέτος, σύμφωνα με τους γραφειοκράτες ιδεών της UNESCO είναι «να ενώσει όλους τους ασχολούμενους με την τέχνη της Τερψιχόρης, πέρα από πολιτικούς, πολιτισμικούς και ηθικούς φραγμούς»!  Ορίστε! η θεωρία των πολιτικών φραγμών που μας εμποδίζουν να εκφραστούμε ελεύθερα μαζί με την ομόσταυλη των ¨άκρων”, γνωστές από κάθε πάνελ κυβερνητικής ρητορικής εισέρχονται και σε ένα μήνυμα της ημέρας χορού, κάποιου χορογράφου, από κάποια μακρινή Ασιατική χώρα, η οποία όμως είναι τεχνητό δημιούργημα των Δυτικών δυνάμεων. Ναι! ο Δυτικός χορός εξαπλώνεται, βρίσκει νέους χορευτές/χορογράφους/θεατές, εξαπλώνεται όπως και η οικονομία της ελεύθερης αγοράς και η εξαγόμενη πείνα.
Αλήθεια αυτό το μήνυμα τι προσπαθεί να εξορκίσει; Από τι να μείνουμε μακριά; Πρέπει λοιπόν να μου αρκεί  να γιορτάζω το σώμα μου, την ζωή του, την επιβίωση του; τι διαφορά θα έχει ο χορός μου από αυτούς που χόρευαν οι πολιτικοί μας; δημοτικούς στη εφταετία και ζεϊμπέκικα αργότερα, ή από το jam των χορευτών που είδα στους "αγανακτισμένους" στο Σύνταγμα, οι οποίοι εξαφανίστηκαν μαζί με τους "αγανακτισμένους" όταν εμφανίστηκαν τα χωρίς χαρά αλλά πιο καλά αμειβόμενα και με ξεκάθαρη θέση στην πολιτική διαπάλη, σώματα των ΜΑΤ.

Εγώ (εσύ) στους οποίους απευθύνεται το μήνυμα, ποιοι είμαστε; που θα είμαστε στην επόμενη ημέρα χορού;
         Κάθε ημέρα μετά την Ημέρα του χορού εξακολουθώ να είμαι χορευτής-τρια, 
κάνω πρόβες για μια παράσταση, τις περισσότερες φορές χωρίς αμοιβή, μου αρκεί ότι θα χορέψω. Το κοινό μου θα είναι συγκεκριμένο και ολιγάριθμο, μου αρκεί ότι θα αισθανθώ το σώμα μου σαν όπλο, καλοδουλεμένο, κάθε ημέρα προσπαθώ να το λαδώνω για να είναι έτοιμο για ..... κάτι που δεν μπορώ να δω.
Ονειρεύομαι να φύγω, να χορέψω/δουλέψω στο εξωτερικό. Δεν μου περνάει από το μυαλό ότι αυτό το λένε και εξαγωγή εργατικού δυναμικού.
Ούτε μου φαίνεται περίεργο ότι παρά την κρίση και την διακοπή των κρατικών ενισχύσεων (με την μορφή των επιχορηγήσεων, διότι με άλλους τρόπους λεφτά υπάρχουν), αυξήθηκαν τα φεστιβάλ νέων καλλιτεχνών, νέων χώρων, τα νέα "Ελλάδα έχεις ταλέντο" της υψηλής τέχνης, οπού κανείς δεν πληρώνεται, εκτός από τους οργανωτές και τους μηχανικούς σκηνής.  Δηλαδή τους κεφαλαιούχους και τους εργάτες. Εγώ τι είμαι; ένας που ξεφεύγει από τις συνιστώσες τάξεις της οικονομίας αλλά όχι και από τα αποτελέσματα της; ίσως γι’ αυτό και δεν συμμετείχα στον εορτασμό μιας άλλης Ημέρας, της Εργατικής πρωτομαγιάς.
  
         Είμαι χορογράφος
μέσα στα τελευταία 20 χρόνια ταυτίστηκε ο χρόνος της καλλιτεχνικής δημιουργίας με τις επιχορηγήσεις, σαν τις εποχές περιμέναμε να έρθουν, έστω και μισές έστω και ετεροχρονισμένες, ούτε μας περνούσε από το μυαλό ότι είμασταν και εμείς αιχμάλωτοι σιωπής, σαν τους συνταξιούχους. Χωρίς αυτές, και τις παραστάσεις στο φεστιβάλ, δεν μένει να ελπίζουμε σε τίποτε πέρα από αυτούς τους ευκίνητους αυτοαποκαλούμενους μάνατζερ –παραγωγούς – οι οποίοι υπόσχονται την σωτηρία μέσα από την δικτύωση με κάποια Ευρώπη.
Ο πολιτισμός μας στηρίζεται πλέον μόνο σε Ευρωπαϊκά προγράμματα! αν ο Σύριζα αφήσει καμιά υπόνοια ότι θα βγούμε από το Ευρώ, οι πρώτοι που θα τον καταψηφίσουν θα είναι ο καλλιτέχνες.
Όμως οι χορογράφοι μπορούν να χαίρονται που γλύτωσαν επιτέλους από τις "διεφθαρμένες" επιτροπές επιχορηγήσεων. Κανείς δεν σηκώνει το κεφάλι να αναρωτηθεί ότι τουλάχιστον με αυτές μπορούσες να ονοματίσεις (και να στιγματίσεις) αυτόν που σου δημιουργούσε προβλήματα στο να δημιουργήσεις το έργο σου, μπορούσες ακόμα και να τον συνδέσεις πολιτικά πχ την Μίρκα Ψαροπούλου την διόρισαν στην επιτροπή όταν βγήκε ο Καραμανλής, μπορούσες να ονειρευτείς, όπως λένε στις δημοκρατίες, ακόμα και πολιτικό κόστος. Τώρα ποιος μπορεί να είναι υπεύθυνος; ο άγνωστος υπάλληλος κάποιου οικονομικού κολοσσού;
Για ποιους χορογραφώ; Θυμάμαι παλαιότερα πολιτιστικά προγράμματα οργανωμένα πάντα από αριστερούς που αγκάλιαζαν την πρωτοπορία και ήταν μια απάντηση στα αργά ανακλαστικά των μεσήλικων μεσαζόντων της εποχής. Τώρα αυτά τα πραγματοποιούν νεαροί μάνατζερ στα σουπερ μάρκετ τέχνης, αφομοιώνοντας και ιδρυματοποιώντας τις αισθητικές επιθετικότητες με τις οποίες ενηλικιωθήκαμε. Το δε συγκεκριμένο και αριθμημένο κοινό, έτοιμοι ψηφοφόροι της Δημάρ (του Ποταμιού, της Ελιάς), αρκείται στο placebo της αναπαράστασης της κρίσης.


         Είμαι δασκάλα-ος
διδάσκω σε μια συνοικιακή σχολή, την πιο μόνιμη παροδική δουλειά, ονειρεύομαι να ανοίξω την δικιά μου σχολή, να γίνω και εγώ ιδιοκτήτης μικροεπιχειρηματίας, σε περίοδο κρίσης!
Διδάσκω σε μια ανώτατη σχολή, πρέπει να βρω χρόνο να κάνω ένα, οποιοδήποτε, οπουδήποτε, μεταπτυχιακό, ειδικά τώρα που νομιμοποιήθηκαν τα ιδιωτικά κολέγια, για να αντιμετωπίσω τον εισαγόμενο πληθωρισμό από χαρτιά χορού.
Κοιτάζω τους μαθητές μου, προσπαθώ να βρω την ισορροπία ανάμεσα στη φευγαλέα παροδική παρουσία των ερασιτεχνών και την ματαιότητα του παρόντος των επαγγελματιών. Ποιος θα εγγυηθεί την ζωή των μαθητών μου αν με πάρουν στα σοβαρά; τους βλέπω να αγωνιούν ανάμεσα σε ένα μέλλον αναδιπλασιασμού του παρελθόντος ενώ δεν έχουν απαντήσει στο βασικό ερώτημα, που μας κρύβει η αισιοδοξία της ημέρας του χορού,  τι σημαίνει ο χορός, εννοώ ο θεατρικός χορός, για τους ανθρώπους γύρω μας, στην δική μας ζωή και όχι στους καταναλωτές τέχνης, προσκυνητές των νέων τόπων θεαμάτων του επανασχεδιαζόμενου κέντρου.

        Είμαι μαθητής-τρια 
σε μια/οποιαδήποτε σχολή, έδωσα εξετάσεις στο κράτος για να μπω, θα δώσω και για να βγω, εγώ θα αποδείξω ότι αξίζω την πολιτειακή εγγύηση τους να είμαι καλλιτέχνης, όμως αυτοί δεν αναλαμβάνουν καμιά εγγύηση ότι θα υπάρχει πολιτεία για να συνεχίσω να ζω σαν καλλιτέχνης.
Ο καθηγητής μου το μόνο που κάνει είναι να επαναλαμβάνει λέξεις όπως: πειθαρχία, επιμονή, υπομονή και εγώ όλο σκέφτομαι κάτι άλλο, είμαι ονειροπόλος, περιμένω, ελπίζω να φύγω έξω/οπουδήποτε, ίσως εκεί να μου απαντηθούν τα ερωτήματα μου για το τι και πως εκφράζει ο χορός, ίσως εκεί να ξεχάσω το σιωπηλό χαμήλωμα του κεφαλιού μου στις ασκήσεις αποδοχής της αυταρχικότητας που μου έκαναν στην σχολή, λες και το τέλμα του χορού όπως και της οικονομίας μας δεν είναι φαινόμενο όλου του Δυτικού πολιτισμού.



         Είμαι θεραπεύτρια-τής
κάθε ημέρα κοιτάζω τα σώματα των πελατών μου, φροντίζω θλάσεις (συνείδησης;), τρίβω γρομπαλάκια (ενδοστρέφειας;), μακραίνω αγγυλώσεις (ατομικισμού;) Τι ψηφίζουν όλοι οι πελάτες μου;
Ποιός αυτάρεσκα είπε ότι το σώμα λέει μόνο αλήθεια;
Η πραγματικότητα, ότι είμαι ο μόνος που βγάζει αρκετά χρήματα παρά την κρίση, αποκαλύπτει ότι οι ίσιοι σβέρκοι μπορούν να σταθούν μόνο σε γεμάτες τσέπες.


          Είμαι κοντά στην συνταξιοδότηση, 
παραπατάω, καθώς είμαστε η πρώτη γενιά που δεν ξέρουμε πως να γεράσει ένας χορευτής.

Η ημέρα του χορού μας προσκαλεί «πέρα από πολιτικούς, πολιτισμικούς και ηθικούς φραγμούς» και ξεχνά να μας θυμίσει ότι ο χορός πολλές φορές ήταν συνυφασμένος με κάθε μορφή εξουσίας, από τη εκπόρνευση των χορευτριών  του 19ου αιώνα ή την πρόσφατη στα Μπολσόι, στα γράμματα του Ρούντολφ Λάμπαν προς τον Γκαίμπελς, στις κατά παραγγελία του Στέητ Ντηπάρτμεντ παραστάσεις της Μάρθα Γκράχαμ στην Ινδονησία, για να απαλυνθούν τα αντιαμερικανικά συναισθήματα μετά την σφαγή 500.000 κομμουνιστών, στην ομάδα του Μπεζάρ μοναδική που επέμενε να σπάσει την κατάληψη του φεστιβάλ της Αβινιόν τον Μάη του 68.

Γιορτάζουμε έναν χορό που πάντα είναι υπό προστασία άρα και έλεγχο και διεκδικεί αυτό να συνεχιστεί, μη γνωρίζοντας ή αποφεύγοντας την δύναμή του Γιορτάζουμε έναν χορό που όλο και πιο συχνά ακούγεται η φράση «δεν έλεγε τίποτα αλλά χόρεψαν πολύ καλά», που μου τρυπάει το στομάχι όσο και οι βδομαδιάτικες ανακοινώσεις ότι η οικονομία μας πάει προς το καλύτερο.
Σε λίγες ημέρες, στις 6 Μάη, είναι η ημέρα-επέτειος της γέννησης του Ροβεσπιέρου. Είναι άσχετη αυτή η ημέρα με εμάς τους ανθρώπους του χορού; Μια ιστορική παρατήρηση: στην διάρκεια της ζωής του Ζωρζ Νοβέρ έγινε το πιο σημαντικό γεγονός των τελευταίων αιώνων, η Γαλλική επανάσταση. Όμως τότε αυτός προτίμησε να φύγει από την Γαλλία και να πάει να ζήσει στην Βρετανία. Παρά την απουσία του, ο χορός στην Γαλλία δεν σταμάτησε, οι άνθρωποι συνέχισαν να χορεύουν και ο πιο διάσημος χορός που χορευόταν ήταν ο Χορός της Καρμανιόλας. Τον περιγράφει ο Ντίκενς στην "Ιστορία Δύο Πόλεων", «χόρευαν σαν πέντε χιλιάδες δαίμονες....  άνδρες και γυναίκες χόρευαν μαζί, οι γυναίκες χόρευαν μαζί, άντρες χόρευαν μεταξύ τους, σαν ο κίνδυνος να τους είχε φέρει μαζί. Χόρευαν το λαϊκό τραγούδι της Επανάστασης, κρατώντας ένα άγριο ρυθμό σαν τρίξιμο των δοντιών».

Δεν ξέρουμε πως ήταν ο χορός αυτός αλλά μπορώ να φανταστώ την κοινωνία που τον χόρευε. Κοιτάζοντας εικόνες της εποχής που προσπαθούν να τον εικονογραφήσουν, προσέχω ότι όλοι είναι “αβράκωτοι”, δεν φοράνε τα κολάν των ευγενών και των ανερχόμενων αστών αλλά φαρδιές παντελόνες, να! σαν αυτές που φοράμε και εμείς στα μαθήματα σύγχρονου χορού.
Ε! αν πιστεύουμε τόσο πολύ στην δύναμη του χορού να επιδρά στην κοινωνία πέρα από λέξεις, τότε μήπως πρέπει να αρχίσουμε να δοκιμάζουμε τον Χορό της Καρμανιόλας και ίσως τότε ακολουθήσουν και οι συνθήκες που τον συνόδευαν.

2 / 5 / 2013