Μάθημα χορού αρ. 89

Ημερολόγιο κάθε αποτυχημένης παράστασης αυτοσχεδιασμού

Σκέφτομαι: θα μαζέψω μεγάλα χαρτόκουτα από αυτά που αφήνουν οι Κινέζοι έξω από τα καταστήματα τους, είδα και ένα στρώμα πεταμένο στο πίσω δρόμο, θα τα στήσω στο μπαλκόνι με το τρόπο που το είχε κάνει η Πίνα Μπάους σε εκείνη την χορογραφία της που έπεφταν από δέκα μέτρα ψηλά χωρίς να χτυπάνε και την ώρα που το κοινό θα περιμένει να αρχίσει η παράσταση και θα κοιτάζει προς τα παράθυρα του μπαλκονιού με θέα το κτίριο του Σύριζα, εγώ θα πηδήξω από την ταράτσα και θα πέσω στα χαρτόκουτα που δεν θα φαίνονται και θα απορροφήσουν την πτώση μου, οι θεατές θα δουν μόνο ένα σώμα να περνάει πέφτοντας,

να δούμε ένα σώμα να πέφτει με θέα το κτίριο του Σύριζα, ναι άνθρωποι αυτοκτονούν και επί Σύριζα,

ο Τζο αρνιέται, μην προετοιμάζεις τίποτα «trust the  process» «εμπιστέψου τη διαδικασία»  επαναλαμβάνει και με τον σταθερό τρόπο του μου το απαγορεύει.

Σκέφτομαι: στην πρώτη σκηνή, θα ουρλιάξω προς το κτίριο του Σύριζα «φάγατε; φάγατε;» ξέρω ξέρω είναι εντελώς λαϊκίστικο και τον συνδέει με ελληνικές ταινίες αλλά μετά θα γυρίσω μέσα προς το κοινό και επαναλαμβάνοντας το συνέχεια θα αλλάζω την φωνή μου έως ότου  μεταμορφωθώ στην μητέρα μου, κατάκοιτη, όποτε πάμε σπίτι όσο και άσχημα να είναι βρίσκει την δύναμη να μας λέει «φάγατε;» με έγνοια, η μόνη προσφορά για επικοινωνία που μπορεί ακόμα. Ναι πρέπει να συνδέουμε τα αποτελέσματα της εκλογής του Σύριζα  με την καθημερινότητα μας,

όμως ο Τζο σαν να το κατάλαβε έρχεται και μου επαναλαμβάνει  «εμπιστέψου τα συστήματα του σώματός σου»,

ααααρχίζει να με πιάνει η αγωνία όπως πριν από κάθε μάχη/κάθε παράσταση αυτοσχεδιασμού, εντάξει, εγώ να χορέψω τους μυς μου, τα πνευμόνια μου, το αρθρικό υγρό, αλλά αρκούν αυτά για να επικοινωνήσω; τι θα κάνω μπρος στον κόσμο; η πρόταση του Τζο στο ερώτημα πως η τέχνη απαντά στην πολιτική κρίση δεν ειναι μέσα απο αναπαραστάσεις αλλά μέσα απο την βαθειά σωματοποίηση της, την ιδια απάντηση δινει και στο ερώτημα αν ο χορός είναι αναπαραστατική ή αφηρημένη τέχνη.

Όλοι έχουν καθίσει, η  παράσταση θα αρχίσει, κοιτάζω τον κόσμο που περιμένει σιωπηλός και μετά τον άδειο χώρο, σκέφτομαι ότι οι παραστάσεις αυτοσχεδιασμού ξεκινάνε πάντοτε με ένα αέρα γεμάτο ένταση από άδεια σημαίνοντα, κάτι θα γίνει, κάτι θα γεννηθεί στο κενό, θα ζήσουμε κάτι ανεπανάληπτο (κάτι που δεν έχει ξαναγίνει σε πρόβες), παραείναι σοβαρές,

ακούω θόρυβο από την τουαλέτα, ένας αργοπορημένος θεατής, σκέφτομαι «να δεχτώ ότι συμβαίνει κατά την διαδικασία της παράστασης; αυτό συμβαίνει, ορίστε», γυρνάω επιδεικτικά και κοιτάζω προς την τουαλέτα, οι θεατές ακολουθούν το βλέμμα και συντονίζονται με τον ήχο από το καζανάκι, ο τελευταίος θεατής βγαίνει από την τουαλέτα αμέριμνος ότι έχει γίνει αντικείμενο της ματιάς μου και πάει και κάθεται στην θέση του χωρίς να ξέρει ότι το χαμόγελο των θεατών είναι επειδή παρακολούθησαν την κίνηση και τον ήχο των εντέρων του, σκέφτομαι ότι ήταν πολύ εύκολο αστείο, γυρνάω το βλέμμα μου στο παράθυρο,

το παίρνω απόφαση και πηγαίνω εκεί,

σκέφτομαι ότι μία παράσταση με τίτλο «Η πρώην του δουλεύει για το Σύριζα» πρέπει να ξεκινήσει με τους θεατές να βλέπουν έναν άντρα να κοιτάει απέναντι τον σύριζα, σκέφτομαι ωραία! αυτή η πρώτη εικόνα θέτει ένα αγκίστρι νοήματος για να πιαστούν οι θεατές μέσα στο χάος του αυτοσχεδιασμού που θα ακολουθήσει και ένα τροχιοδεικτικό για μένα για να μην χαθώ στην αυτοαναφορικότητα.

Ανοίγω το παράθυρο, μάλλον πάω να το ανοίξω και το παράθυρο ανοίγει με δυσκολία μόνο ένα εκατοστό ξαναπροσπαθώ άλλα δυο εκατοστά γμτ έπρεπε να το λαδώσω έχει γούστο τώρα να μην ανοίγει και να ντροπιαστώ που δεν μπορώ να το ανοίξω τι έλεγε ο Τζο; αποδέξου την διαδικασία

ωραία ευκαιρία θα δουλέψω με αυτό παίζω με τους μυς μου και την δομή των κοκάλων μου καθώς προσπαθώ να το ανοίξω εκατοστό εκατοστό, χρησιμοποιώ την βαρύτητα απέναντι στην αντίσταση του παραθύρου ρυθμικά με τον ήχο του κάνω παραλλαγές πιασίματος και σκελετικής αλυσίδας του χεριού με το υπόλοιπο σώμα αφήνω το βάρος μου και σκέφτομαι ότι είναι ωραία εικόνα το σώμα μου διαγώνια να βγαίνει πολύ εκτός άξονα στηριγμένος από την αντίσταση του παράθυρου που ανοίγει αργά σαν τους στρατιώτες που στήνουν την σημαία στην Ιβοζίμα

το μυαλό μου, ελεγκτικό, τρέχει πατώντας ταυτόχρονα σε όλες τις σπουδές μου σε όλη την ιστορία χορού από τον Λάμπαν που εξέταζε το σώμα από  έξω  κωδικοποιώντας το σαν αντικείμενο και τις φορμαλιστικές δομές διαχείρισης του ως τις σωματικές τεχνικές που επαγρυπνούν για οποιαδήποτε πληροφορία από τις αισθήσεις του

ταυτόχρονα θυμάμαι τον Τζο trust the process γύρνα στα κόκαλα στους μυς στο αρθρικό υγρό στα όργανα του σώματος

ο Τζο είχε αρνηθεί να κάνουμε πρόβες το μόνο που μας είχε ζητήσει ήταν κάθε μέρα μέχρι την παράσταση να συγκεντρωνόμαστε σε ένα σύστημα του σώματος μας.

Μόλις ανοίγω το παράθυρο μπαίνει ένας αέρας μα ένας αέρας σχεδόν με παρασέρνει τον αισθάνομαι να διαπερνά τα ρούχα μου και τα πλεμόνια μου  ωραία επιτέλους ευκαιρία να συντονιστώ με τον Τζο να δουλέψω την κίνηση ξεκινώντας από τα πνευμόνια μου και ταυτόχρονα να έχω μια κατανοητή εικόνα ενός ανθρώπου που ουρλιάζει αυτό που όλοι  θέλουμε να κάνουμε και δεν έχουμε φωνή ο συριζα μας έκλεψε και τις λέξεις

εκείνη την στιγμή ακούω από ένα θεατή ωχ θα κρυώσουμε σκέφτομαι φτου πρέπει σύντομα να κλείσω το παράθυρο και πρέπει να βρω τρόπο να το δικαιολογήσω

καθώς πάω να το κλείσω ο καρπός αγγίζει την κόψη του μεταλλικού πρεβαζιού αρχίζω να τρίβω τον καρπό μου σαν να κόβω τις φλέβες ο πόνος μου δίνει δύναμη συνεχίζω με μανία σκέφτομαι ωραία ένας κοψοχέρης η παλάμη μου γίνεται βασικό στοιχείο και εικόνα κάτι που παρακαλά βρίζει δείχνει περνάω από την σκελετική αλυσίδα στο μυϊκό σύστημα γίνεται γροθιά πονάω γυρνάω στο αρθρικό υγρό γίνεται σαν σκουριασμένη παίρνω ανάσα γυρνάω στη σάρκα στους ατμούς το χέρι ζωντανεύει αποκομμένο από εμένα καθώς κλείνω το παράθυρο η παλάμη τα δάχτυλα μένουν πιασμένα από έξω

σκέφτομαι εντυπωσιακή και καθαρή εικόνα ένα χέρι έξω απ' το παράθυρο σαν να μην αφορά το έξω και το μέσα ένα χέρι πεινασμένο ένα χέρι που αρπάζει ένα χέρι που κόβει ένα χέρι που ορμάει που μετανιώνει που περιμένει παραμένει άδειο βάζω το σώμα μου το κεφάλι μου τον κώλο μου πάνω στο χέρι μου πέφτω κάτω απ'το χέρι σαν στην Ζαν Ντ’Αρκ του Ντράγιερ, προσεύχομαι γίνομαι σαν ένας κουλής σε γιαπωνέζικη ταινία σκέφτομαι το έχω ξανακάνει αυτό έχω γράψει κείμενο γι’ αυτό με διαπερνά ότι έχω διδαχτεί ότι μου έχει αρέσει ότι έχω κάνει δεν πειράζει όχι πρέπει να αλλάξω να κάνω κάτι άλλο να αλλάξω εγώ μα πως να χορέψω ότι ζουμε μόνο με σωματοποίηση;

και περνάει η ώρα ξεχνάω ξεχνάω τον αέρα που μπαίνει ξεχνάω τον Τζό τον Αντώνη που έχουνε πιάσει τον αέρα και δημιουργούν ένα ηχοτοπίο ανησυχητικό παραπλήσιο αλλά και ξένο κάτι όλο υποβόσκει και σκέφτομαι πρέπει να βρω τρόπους να κλείσω το παράθυρο αλλά πως θα κολλήσει με ότι κάνω; λάθος μεγάλο λάθος στον  αυτοσχεδιασμό όταν προετοιμάζουμε τη συνέχεια δεν υπάρχει συνέχεια, πρέπει να επιστρέψω στη διαδικασία που είμαι; τι αισθάνεται το σώμα μου; δεν θέλω να  θυμάμαι αλλά να είμαι.

Όμως εγώ είμαι εγκλωβισμένος στην εικόνα που έφτιαξα και μου άρεσε, ξαφνικά σκέφτομαι μα που πήγαν οι άλλοι τρεις; με την άκρη του ματιού μου βλέπω τη Θάλεια στην άκρη με ένα κουβάρι νήμα η Αθηνά πλησιάζει αργά ααα πρέπει να θυμηθώ να μην κάνω Contact Improvisation μαζί της μισώ το contact χωρίς λόγο η Τζένη κοιτά από μακριά σαν μάγισσα σκέφτομαι μα έχει περάσει αρκετή ώρα πρέπει να τελειώσω να βγω πότε θα πάει ο Τζο να κάτσει δίπλα στον Αντώνη για να αλλάξουμε ρόλους; Αυτό ήταν το μόνο που έχουμε συμφωνήσει για δομή πρέπει να τελειώσω για να γίνει το δεύτερο μέρος έχω σκεφτεί τόσα άλλα πράγματα να κάνω σε αυτό έχω φέρει μαζί μου τα άπλυτα ρούχα μου και θα πάω στην ταράτσα και θα πετάω ρούχα από πάνω, να βλέπουν οι θεατές να πέφτουν άδεια από σώματα, ένα αδειανό πουκάμισο πρέπει να έχει τελειώσει ο χρόνος μου νομίζω πρέπει να βγω οπότε βγαίνω έξω και σκέφτομαι εντάξει  δεν  ακολούθησα την δομή ούτε εμπιστεύτηκα την διαδικασία αλλά και αυτοί τι έπαθαν; εγώ πρέπει να τα σκέφτομαι όλα και να τους σώζω;

Έχει σκοτεινιάσει αλλά βλέπω τη Θάλεια σκέφτομαι για το δεύτερο μέρος που θα οδηγεί αυτή να της ανάψω ένα φως της το ανάβω βάζω και μια σπασμένη καρέκλα μπροστά του οπότε γεμίζει ο χώρος σκιές αλλά αυτή δεν κινείται πηγαίνω δίπλα της και της λέω δεν θα μπεις; Γυρνάει σαν λεπτή γραμμή και μέσα στην σιωπή μου ψιθυρίζει έχουμε τελειώσει έγινε το δεύτερο μέρος.

Πέρασε ολόκληρη παράσταση, 40 λεπτά και δεν το κατάλαβα, δεν είδα τους γύρω μου, δεν είδα τον Τζο που έκατσε δύο φορές δίπλα στον Αντώνη, δεν είδα την Θάλεια που από σκιά της δικιάς μου ενέργειας έγινε βασικός χαρακτήρας και έπρεπε να την ακολουθήσω,

να μια παράσταση με τον αυτοσχεδιασμό σαν αποθέωση του εγωισμού, ακούς εκεί να μη βλέπω γύρω μου, εγώ που ξεκινάω κάθε μάθημα με ασκήσεις αντίληψης, διότι αυτό είναι αυτοσχεδιασμός, το να αντιλαμβάνεσαι και να συνδιαλέγεσαι με τους γύρω σου στο χρόνο και στο χώρο.

Αααγκρ τελικά ίσως δεν είναι η πρώην που δουλεύει για το σύριζα, είμαι εγώ ένας συριζαίος με καλές προθέσεις που την κρίσιμη στιγμή υποκύπτω και ξαναγυρνάω σ' αυτό που αυτάρεσκα νομίζω ότι «πρέπει» να γίνει.

Μετά την παράσταση, μου δίνουν συγχαρητήρια και εγώ ανακουφισμένος που κανείς δεν την κατάλαβε γελάω με την γκάφα μου, μόνο μια θεατής έρχεται και μου λέει τελικά εσύ είσαι μπαλετικός  ωχ!

ταυτόχρονα το συριζαίικο μυαλό μου ψιθυρίζει: «εντάξει την σκαπουλάραμε είχε και ωραίες εικόνες, το μπλε του ουρανού σαν  αυγή, η θέα στο Σύριζα εμείς σαν σκιές, ναι αυτό έχουμε μείνει σκιές που κάνουμε κριτική, στην τέχνη μπορείς να κάνεις κριτικές και να μην ενοχλείς κανέναν, να είσαι σκιά,

ωραία η σκηνή με την Θάλεια που  πήγε πίσω από το κοινό και ωρυότανε σε ανθρώπους με γυρισμένες τις πλάτες,  κουρδισμένη σαν χορογραφία η σκηνή με το σχοινί που ένωνε/μπέρδευε/έπνιγε/λυνόταν/κρεμόταν/στιγμάτιζε με την Αθηνά, η Τζένη από μακριά σαν ρεπόρτερ να μας φωτογραφίζει, αν το δουλέψουμε λίγο και βάλουμε κάναν visual artist να κάνει video installation  να! μια παράσταση που θα μπορούσε να παιχτεί στη Στέγη, θα έπρεπε να προσθέσουμε μόνο και ένα συνδυασμό σε unison με flying low να αισθανθούν οι θεατές ότι ιδρώνουμε για τα λεφτά του εισιτηρίου που έδωσαν.  

Σκέφτομαι όλους αυτούς που έχουν επιλέξει να αυτοσχεδιάζουν, που περιμένουν σαν πολεμιστές κάθε στιγμή να ζήσουν εκείνη τη στιγμή, θυμάμαι να διαβάζω ιστορίες μάχης όπου κάποιος εντέλει δεν σκέφτεται να σωθεί αλλά ανυπομονεί να δώσει ωραία μάχη και σκέφτομαι ότι μου αρέσουν αυτές οι ιστορίες αλλά όπως και ο Τσίπρας; ποτέ δεν τις πίστεψα.

Ο Ζακ Αταλί συνεχίζοντας την σκέψη του Βαλτερ Μπενζαμιν για την αλλοτρίωση που επιφέρει η μηχανική αναπαραγωγή του έργου τέχνης, είχε παρατηρήσει μιλώντας για την μουσική ότι στην εποχή μας, αυτό που ξεφεύγει από τους μηχανισμούς της αναπαραγωγής, είναι το στοιχείο του χρόνου. Ξέρουμε όλοι μας, πως άλλαξε ο τρόπος που ακούμε και τα συναισθήματα μας σε σχέση με τη μουσική όταν αρχίσαμε να κατεβάζουμε από το διαδίκτυο τεραμπάιτς μουσικής και τελικά να τα καταχωνιάζουμε, αντίστοιχα και στις παραστάσεις, οι χορογραφημένες προσπαθούν συσωρεύοντας όλη την ιστορία του χορού να ελέγξουν τον χρόνο, μέσα από την δομή τους θέλουν να ελέγχουν τα συναισθήματα και τα νοήματα και τελικά επιβεβαιώνουν μόνο τους μηχανισμούς παραγωγής. Το ίδιο προσπαθήσαμε να κάνουμε και εμείς, να ελέγξουμε τον χρόνο, εγώ με έτοιμες εικόνες ή προσπαθώντας να δώσω στο κοινό έτοιμο το νόημα, ο Τζο ο οποίος, βλέποντας μετά το βίντεο αποδείχτηκε ότι αυτός άλλαξε πιο νωρίς σκηνή, κοιτάζοντας το ρολόι έχασε και αυτός τον χρόνο, ο Σύριζα  υπογράφοντας ότι δεν ήταν ώρα για σύγκρουση.

Αν είχα αφεθεί σε αυτό που γινόταν, αν είχα δει τους γύρω μου, αν είχα εμπιστευτεί το κοινό, τον κόσμο που είχε κάνει το βήμα να έρθει σε εμένα, όπως και στο σύνταγμα στις 5 Ιουλίου.......

αλλά που θα μου πάει; Θα αποκαθαρθώ από το παρελθόν και το μέλλον, χρωστάω στον εαυτό μου μία παράσταση στο κάθε τώρα

Ιστορίες χορού αρ. 88

Σώματα και αντικείμενα

Από τις «Καρέκλες» του Ιονέσκο και μετά τα αντικείμενα έγιναν συμπρωταγωνιστές πάνω στην σκηνή (Δεν ήταν η Πινα Μπαους στο Café Muller η πρώτη που χρησιμοποίησε τις καρέκλες σαν απόντα σώματα).
Το ξέρουμε όλοι πόσο ανακουφιστικό είναι το να υπάρχει ένα αντικείμενο πάνω στην σκηνή, ο διάλογος μαζί του δίνει νόημα σε ένα σώμα του τέλους του 20 αιώνα, που αγωνιά να βρει νόημα ύπαρξης και έκφρασης.

Ακολουθεί η λίστα με τις πέντε πιο αγαπημένες μου χορογραφίες βίας (αυτό είναι το πεδίο οπου ο κινηματογράφος χορογραφεί σώματα στα όρια τους) μέσα σε ένα δωμάτιο χρησιμοποιώντας αντικείμενα.

1. Straw dogs (Αδέσποτα σκυλιά, σκην. Σαμ Πεκινμπα)
Ο Τζόυς συναντά τον Βιμ Βαντεκέιμπους.
Σεξουαλικότητα, σαδισμός, δίπολα αντιθέσεων σώμα - μυαλό με την μορφή μια γυναίκας και ενός λιπόσαρκου διανοούμενου και για πρώτη φορά η ευρεία χρήση των καθημερινών αντικειμένων, ένας άοπλος χρησιμοποιεί ότι βρει μέσα σε ένα σπίτι αντιμετωπίζοντας ένοπλους εισβολείς.
Τι σχέση έχει με χορό; φανταστείτε μια οποιαδήποτε χορογραφία με μια αρκουδοπαγίδα μέσα στην μέση, ακόμα και αν δεν την χρησιμοποιούσαν η ένταση θα ήταν αφόρητη, κάθε σπίτι πρέπει να έχει μια.
https://www.youtube.com/watch?v=2ue1zbYIX2E

2. True romance (Ιλιγγιώδης Ερωτας, σενάριο Ταραντίνο δεν ανεφερουμε σκηνοθέτη)
Ρεσιτάλ ηθοποιών και αντικειμένων, Κρίστοφερ Γουόκεν, Αρκέτ, Τζέιμς Γκαντολφίνι, ένα τιρμπουσόν, μια λακ (μην το δοκιμάσετε δεν ανάβει). Θα μπορούσε να είναι πρώτη στην λίστα μου αν δεν είχε μια βασική αναληθοφάνεια, καμιά κοντή ξανθιά γαλανομάτα δεν είναι τόσο πιστή όσο η Πατρίτσια Αρκετ. Από την άλλη γι αυτό είμαστε πιστοί μονο σε αυτή την ξανθιά και ξενυχτάμε μπρος στην τηλεόραση ακόμα και όταν παχαίνει στο Medium
https://www.youtube.com/watch?v=ddzaYkvCVog

3. Βlood simple (Μόνο αίμα, σκην. Αδελφοί Κοέν)
Μόνο στην μεγάλη οθόνη όταν δείτε ολόκληρη την ταινία θα απολαύσετε τον ρυθμό στον χώρο, οι Κοέν είναι μάστορες αυστηρών χορογραφιών, στήνουν μικρά ντόμινο σωματικής έντασης τα οποία έχουν απρόβλεπτες εξελίξεις και πάντα εκπλήσσουν με τις κινητικές λύσεις που εφευρίσκουν. Τα έργα τους, οι πρωταγωνιστές πάντα με βασικό καθαρό και οικείο πρόβλημα σύγκρουσης, μέσα από ανατροπές επανέρχονται στο αρχικό θέμα αλλά λυτρωμένοι, έχουν την μορφή του ρόντο, κάτι που έχει ξεχαστεί στον σύγχρονο χορό που η βία κυριαρχεί αλλά άμορφα, άχρονα και χωρίς κατάληξη.
https://www.youtube.com/watch?v=tqHnZht5hXQ

4. The night of the hunter (Η νύχτα του κυνηγού, σκην. Tσαρλς Λότον)
Όπως και στην προηγούμενη όσο και να χτυπηθεί ένα σώμα, χωρίς φωτισμούς, δηλαδή χωρίς καθοδήγηση του βλέμματος στον χώρο και πάνω στο σώμα, αυτό ξεχνιέται. Εδώ ξαναθυμόμαστε ότι δεν ήταν πρώτος ο Ταραντίνο που έφερε την ιδέα του λογύδριου πριν ξεσπάσει η βία.
https://www.youtube.com/watch?v=mhyy2KyMdys

5. Alone at home (Μόνος στο σπίτι, κάποιος χολυγουντιανός σκηνοθέτης)
Μια ανεξήγητη διαπίστωση, δεν υπάρχει κωμικός έντεχνος χορός, με ελάχιστες εξαιρέσεις.
https://www.youtube.com/watch?v=ddXUQu9RC4U

Ένα μάθημα Contact Improvisation

Χτες δεν άφησα να κάνει μάθημα μια νιόφερτη πιθανή μαθήτρια με το που είδα τα μάτια της να θολώνουν, σαν φακός που κάνει ζουμ άουτ από την πραγματικότητα. Περίμενε υπομονετικά στην είσοδο, μου είχε τηλεφωνήσει ότι ενδιαφερόταν να μάθει αυτοσχεδιασμό και μόλις την είδα το πρώτο που την ρώτησα ήταν τι θα ψηφίσει την Κυριακή.
Το Contact Improvisation είναι μια τέχνη ολική, συνδέει το σώμα και το πνεύμα με όλες τις αισθήσεις στον παρόντα χώρο και χρόνο.

Δεν είναι καιρός να αγγίζω άδειους ώμους, μονήρη χέρια, φευγάτα πόδια, υποχωρητικές μέσες, γλιστερούς σβέρκους, κρύα στήθη, κοιλιές μόνο με εσωτερικό δέρμα
Δεν είναι καιρός να αφουγκράζομαι τα χωρίς ανάσα σωθικά
Δεν είναι καιρός να μυρίζω στα σώματα τσίκνα κατοχικού εστιατορίου
Δεν είναι καιρός να γευτώ την σιωπή ή τα δήθεν μάγκικα, σεξιστικά αντικυβερνητικά αστειάκια
Δεν είναι καιρός να αφήσω το βάρος μου σε σώματα τρύπια, σαν τις τρύπες λογικής των επιχειρημάτων ότι δεν πρέπει να γίνει δημοψήφισμα
Δεν είναι καιρός να σηκώσω σώματα που αρπάζονται και λυγίζουν αντί να ισορροπούν κοιτάζοντας ψηλά και ευθεία
Δεν είναι καιρός να ψάξω για την τρυφερότητα μέσα σας, αν αδιαφορείτε για τα σώματα που πέφτουν γύρω σας
Δεν είναι καιρός να στηρίξω σώματα που φοβούνται μήπως δεν φορτωθούν καταναλωτικά μαλάματα
Δεν είναι καιρός να ευθυγραμμίσω στρεβλά βλέμματα
Δεν είναι καιρός να συντροφέψω την εγωκεντρική απάθεια πίσω από γενικεύσεις «όλοι οι πολιτικοί είναι ίδιοι»
Δεν είναι καιρός να ξεμπλέξω την αισθηματική αδιαφορία με την αμέριμνη ασχετοσύνη
Δεν είναι καιρός να σχολιάζω στο φβ την κακία, την ασχήμια, την αντικοινωνικότητα, την ψευτιά, τον φόβο.
Δεν είναι καιρός για να χορέψω με εσάς που ακόμα «σκέφτεστε» τι θα ψηφίσετε.
Είναι καιρός να σας διδάξω με κάθε κόστος πως κάθε απόφαση σας εφάπτεται της ζωής μας.

Αν ψηφίσετε ΟΧΙ ελάτε για τζαμ αυτή την Κυριακή στην ταράτσα του
στούντιο, μαζί θα ακούσουμε τα αποτελέσματα και μαζί από ψηλά
θα σχεδιάσουμε πως θα συνεχίσουμε.

Ιστορίες χορού αρ. 39

Η Ιστορία του χορού γραμμένη στις πατούσες

Οι πατούσες των χορευτριών στο μπαλέτο: στρεβλωμένα δάχτυλα, κάλοι, κότσια, σπασμένα νύχια, θρόμβοι με νεκρό αίμα. Ίδια, προσωποποιημένη πατουσοποιημένη η φράση “ο χορός απαιτεί πόνο”.

Οι πατούσες του σύγχρονου χορού, με τόσες διαφοροποιήσεις όσοι και οι καβγάδες του:

Τα πόδια της Ισιδώρας Ντάνκαν, δεν μπορώ να τα φανταστώ παρά μόνο σαν αυτά των σύγχρονων Αγγλίδων τουριστριών, αγύμναστα, παχουλά, φρεσκοκοκινισμένα από τον Ελληνικό ήλιο, με κάλους στις φτέρνες να εξέχουν από τα αρχαιοπρεπή σανδάλια που φορούν, μόνη επίδραση του Ελληνικού πολιτισμού,

της Μάρθα Γκράχαμ, είναι γνωστές οι αντιδράσεις του κοινού και των δημοσιογραφέων στην θέα των γυμνών ποδιών στις πρωτες παραστάσεις της, καθώς η Γκράχαμ κατεβαίνοντας στο πάτωμα ανέβασε στην επιφάνεια της όρασης τις πατούσες, ειδικά καθώς αυτές πλέον διακρίνονταν από πολλαπλές γωνίες και κάνοντας το φλεξ πόδι βασικό στοιχείο των χορογραφιών της. Παρόλα αυτά τα πόδια στην Γκραχαμ  εξακολουθούν να έχουν μια αυστηρότητα που δεν την ταυτίζουμε πια με τον σύγχρονο χορό. Έχετε δει τις καθηγήτριες της τεχνικής Γκράχαμ ακόμα και τώρα πως σφίγγουν τα δάχτυλα των ποδιών τους; είναι σφιγμένα σαν τον κότσο της ίδιας της Γκραχαμ, δεν σας θυμίζουν νύχια αρπακτικών πουλιών; είναι σαν να προσπαθούν να αρπαχτούν και να μην τις παρασύρει ο χρόνος. Έχετε προσέξει ότι οι καθηγήτριες Γκραχαμ σε κάποιες σχολές είναι πιο αυταρχικές από τις καθηγήτριες του μπαλέτου; τι τυχερός που έκανα μάθημα μόνο με μια τόσο φιλελεύθερη καθηγήτρια όσο η τότε διευθύντρια της Κρατικής Ντόρα Τσάτσου!

Μετά είναι τα πόδια του Μερς Κάνιγγκχαμ, ένα επαναλαμβανόμενο πράγμα βρε παιδάκι μου, όλοι οι χορευτές του Κάνιγγκχαμ είχαν σκασμένες πατούσες, και ο ίδιος ο Κανινγκχαμ, ακόμα και ο Κέιτζ, είχα σκύψει και τις παρατηρούσα σε ένα μάθημα που ήρθαν να δουν το 1985 στο στούντιο του. Προφανώς είναι το τίμημα της τεχνικής του, η οποία στα κάτω άκρα επαναλάμβανε το βηματολόγιο του μπαλέτου αλλά ξυπόλυτα και αρνούμενος τον καταμερισμό του χρόνου της τυπικής δομής του μπαλέτου με σόλο-ντουέτο-ομαδικό, άφηνε τους χορευτές περισσότερη  ώρα στην σκηνή και έτσι αύξαινε και την διάρκεια τριβής των γυμνών πατουσών τους.

Τα πόδια στον Αλβιν Αιηλυ, μην εκληφθεί ως ρατσιστική αντίληψη, αλλά η σύνδεση της ενδυματολογικής εξέλιξης στον δυτικό πολιτισμό η οποία έτεινε μέχρι τον 19ο αιώνα να καλύπτει, να προστατεύει το σώμα από τις κακουχίες με την επακόλουθη βιολογική αλλαγή του σώματος, αποδεικνύεται στις πατούσες. Στην δεκαετία του 90 ταυτόχρονα με τον πρώτο αφροαμερικανό υπουργό Εξωτερικών στις ΗΠΑ έχουμε και τα πρώτα μαύρα πόδια χορευτών τα οποία έχουν ξεχάσει το παρελθόν της ξυπόλυτης άμεσης σχέσης με την γη.

Μετά είναι τα σύγχρονα πόδια των release τεχνικών, μωρουδίστικα, τα δάχτυλα δεν συσπώνται πια, οι γραμμές ρέουν, είναι φυσικά, αλλά κρύβουν ότι στις release τεχνικές όλοι οι χορευτές έχουν εξαιρετικά εύπλαστα σώματα, είναι πολύ πιο αυστηρά επιλεγμένοι για τις φυσικές σωματικές ιδιότητες τους από τις άλλες τεχνικές χορού, πιο εύκολα μπορείς, με πολλή προσπάθεια, να γίνεις καλός στο μπαλέτο παρά να χορέψεις σε μια ομάδα στο στυλ της Τρισα Μπράουν, όπου σύμφωνα με όψιμες δηλώσεις της ίδιας το λεξιλόγιο της είναι αποτέλεσμα του οστικού εύρους των αρθρώσεων της. Επιπλέον πως να πληγωθούν τα πόδια τους αφού είναι φανερό πλέον ότι στο αυθεντικό release απλά περπατάνε. τρέχουν, πηδάνε και κάνουν και καμιά στροφή, έχουν το πιο περιορισμένο  βηματολόγιο από όλες τις τεχνικές χορού, όλη η δουλειά γίνεται στον  κορμό και στις αρθρώσεις. Μια διαφορά, τα πόδια των μαθητών που κάνουν release ή flying low, έχουν τα περισσότερα σημάδια από πληγές αλλά από την επάνω μεριά της πατούσας καθώς γδέρνονται στην διάρκεια του μαθήματος όντας άμαθοι πως να ελέγχουν τους χαλαρούς/release προσαγωγούς.

Τα πόδια στην Τwyla Tharp, μαλακά διότι φορούσαν παπουτσάκια τζαζ, αυτή είναι η  βασική αγάπη της όσες παραστάσεις μπαλέτου ή τσίρκο και να κάνει.

Τα πόδια στην ομάδα της Πινα Πινα Μπαους, με σημάδια από τις μόνιμες γόβες της τάξης στην οποία αφιέρωσε την παρατηρητικότητα της.

Τα πόδια των contact improvisers, αγύμναστα, άμα είναι ανθρώπων που μπήκαν στον χορό χωρίς να ακολουθήσουν επαγγελματική εκπαίδευση, πλαδαρά, τόσο πολύ που κάποιες φορές νομίζω ότι έχουν πλατυποδία, συνήθως με χοντρούς αστραγάλους, άμα είναι χορευτών τότε είναι  εύκαμπτα αλλά κουρασμένα, είναι συνήθως πρώην χορευτών που θέλουν να επεκτείνουν την καριέρα τους. Πάντα, όλα είναι χωρίς παρανυχίδες, η κλασική σκηνή σε κάθε contact κύκλο είναι να μιλάνε, να φιλοσοφούν και ταυτόχρονα να ξεπετσιάζουν τις παρανυχίδες, τις οποίες ποτέ δεν βρίσκω όταν μετά κοιτάζω γύρω από την θέση τους και πάντα σκέφτομαι ότι με την  μανία που έχουν για την ανακύκλωση τις τρώνε.

Σε μια σκηνή στο έργο μου «Η παλιά ιστορία του  νέου Ελληνικού χορού» το 2008, αφηγούμαι την εξέλιξη του σύγχρονου ελληνικού χορού κοιτάζοντας τις πατούσες των χορευτριών, από τα πόδια της Ζουζούς Νικολούδη στης Πατρίτσιας Λάζου. Όπου η εξήγηση για την διαφορά ανάμεσα στα ανέγγιχτα περιποιημένα ήρεμα της πρώτης, μιας γυναίκας της υψηλής κοινωνίας με σύζυγο με στοά στο όνομα του και τα συμπιεσμένα, σκληρά χτυπημένα της δεύτερης δεν βρίσκεται μόνο στις πουέντ και το μπαλέτο που θεωρεί η Πατρίτσια διαβατήριο αλλά και στις μπότες Μαρτινς καθώς ήταν η πρώτη χορεύτρια στην Ελλάδα που άκουγε punk και παντρεύτηκε και ένα κιθαρίστα του.

Μια μικρή σημείωση ηθικής τάξης για το κουντεπιέ. Γιατί μας θυμώνει το υπερβολικό κουντεπιέ όταν δεν είναι φυσικό; διότι θεωρούμε την επιμονή να παραστήσεις κάτι που το σώμα δεν έχει από γεννησιμιού σαν ύβρη και υποκλοπή για επίδειξη. Κοιτάζοντας το κουντεπιέ πρωσοποποιείται πατουσοποιείται η σχέση του χορευτή με το πατροπαράδοτο αμάρτημα του χορού, την αυταρέσκεια. Θεωρούμε ένα κουντεπιέ που δεν έχει εύρος αλλά επιμένει να κλέψει την δυσκαμψία του στο μετατάρσιο λυγίζοντας τα δάχτυλα, δείγμα μπας κλας συμπεριφοράς, σαν να προσπαθεί να ανέβει τάξη ενώ δεν έχει τα προσόντα. Το κουντεπιέ είναι  σωματικά ταξικό.

Να κάτι που μας χάρισε η Υβον Ράινερ, ένα κουντεπιέ που δεν το λέμε πλέον κουντεπιέ αλλά απλά τεντωμένο πόδι. Μας πήρε 500 χρόνια δυτικού χορού και αυτό είναι υπενθύμιση των ασκήσεων αυταρχικότητας που επιβλήθηκαν μέσω του χορού πάνω στο σώμα.

Γιατί κοιτάμε τις πατούσες; κάποιος θα έλεγε ότι είναι ενα είδος μαζοχισμού, κάποιος άλλος θα έλεγε ότι είναι ένα σημείο το οποίο καθώς δεν εκτίθεται γίνεται κρυφό, ένα ταμπού καθαριότητας. Κοιτάζοντας τις πατούσες αποκαλύπτουμε την αντανάκλαση των εμπειριών του συγκεκριμένου ανθρώπου πάνω στο σώμα του, κυριολεκτικά πατάνε την ιστορία μας και αυτή αντιγράφεται σαν ένα αποτύπωμα καθαρότερο και πιο επιστημονικό από αυτά της παλάμης.

Κοιτάζω τις πατούσες των καθηγητών  του στούντιο, έχουν επάνω τους γραμμένο το παρελθόν αλλά και το μέλλον τους:

της Μαρίας Παπαδοπούλου, επίμονα παιδικές, σαν να μην πέρασαν από την Κρατική, όποτε την ακούω να μας λέει ότι πάει να χορέψει κάπου εκτός Ελλάδος εγώ τις κοιτάζω και αμέσως εφησυχάζομαι ότι θα αντέξει στα εργοτάξια της Κεντρικής Ευρώπης,

του Αθανάσιου είναι σαν χορτοφάγου, της Μαριλένας πάντα με καλτσούλες, τι περίεργο έχετε δει ποτέ πραγματικά το σώμα οποιουδήποτε που διδάσκει σωματικές τεχνικές; Το έχετε διακρίνει κάτω από τις φαρδιές παντελόνες, τα φουλάρια, τα ριχτά ρούχα; Είναι επειδή είναι αγύμναστοι όπως πολλοί τους κατηγορούν ή μήπως επειδή δεν διδάσκουν πως να είναι το σώμα αλλά η λειτουργία του;

της Άννας Γριβάκου όλο μετασχηματίζονται, οι άνθρωποι του θεάτρου έχουν  ξεπεράσει την εμμονή του χορού να μείνει το σώμα αναλλοίωτο,

του Γιώργου Σιώρα όπως κάθε γιόγκι απλώνουν τον χρόνο και τον χώρο τους,

της Πωλίνας είναι Γιαννιώτικες, οι πρόγονοι της σκαρφάλωναν βουνά της Ηπείρου,  φαίνονται φτιαγμένες για να πραγματοποιήσουν τον σκοπό της ο οποίος είναι να ξαναπατήσει ο σύγχρονος χορός τους ρυθμούς της παράδοσης.

Της Αθηνάς..... τι περιμένεις από δασκάλα που διδάσκει ταυτόχρονα μπαλέτο Γκραχαμ και αυτοσχεδιασμό; Ένα δέρμα δυνατό λάστιχο, εκτείνεται χωρίς να σπάει, τυλίγει τα πάντα, σαν δέρμα από  ανακόντα.

Κοιτάζω και τις δικές  μου, μωρουδίστικες αλλά με ζάρες, σαν του Μπένζαμιν Μπάτον όταν γέρασε μωρό.

Είμαστε οι πατούσες μας.